Firma Nikon produkuje lustrzanki cyfrowe i aparaty z serii Z o dwóch rozmiarach matrycy, nazywanych formatem FX i formatem DX.
Aparaty formatu FX są wyposażone w matrycę o przybliżonych rozmiarach 36 x 24 mm. Format ten określa się czasem mianem pełnoklatkowego, ponieważ matryca ma rozmiary identyczne z klatką kliszy 35 mm stosowanej w tradycyjnych aparatach analogowych. Rozmiar matrycy formatu FX zapewnia większą czułość i mniejsze szumy.
Matryca formatu DX ma natomiast wielkość 2/3 rozmiaru matrycy formatu FX, czyli mierzy 24 x 16 mm. Matryca formatu DX umożliwia wytwarzanie mniejszych, lżejszych aparatów, które mimo to zapewniają bardzo dobrą jakość obrazu.
Obiektywy firmy Nikon są przeznaczone do działania z oboma formatami obrazu, ale obiektywy formatu DX są zoptymalizowane pod kątem współpracy z aparatami formatu DX i noszą oznaczenie „DX”. Obiektywów formatów DX i FX można używać zamiennie w obu rodzajach aparatów, ale ich kąt widzenia zmienia się zależnie od formatu aparatu.
Obiektywy są okrągłe, więc rzucają na matrycę aparatu okrągły obraz. Koło obrazu pochodzącego z obiektywu formatu FX jest dostosowane do wielkości matrycy formatu FX. Matryca formatu FX jest prostokątna, więc i wynikowe zdjęcie jest prostokątne.
Oznacza to, że np. obiektyw formatu FX o ogniskowej 24 mm zapewnia zgodnie z oczekiwaniami kąt widzenia odpowiadający ogniskowej 24 mm.
Użycie obiektywu formatu FX z aparatem formatu DX
Rzutowanie koła obrazu pochodzącego z obiektywu formatu FX na matrycę formatu DX powoduje przycięcie obrazu o około 1/3. Efekt jest identyczny z zastosowaniem około 1,5-krotnego powiększenia. Oznacza to, że obiektyw formatu FX o ogniskowej 24 mm zastosowany w aparacie formatu DX zapewnia odpowiednik kąta widzenia obiektywu o ogniskowej 36 mm zamocowanego na aparacie formatu FX. Nazywa się to 1,5-krotnym współczynnikiem kadrowania.
Użycie obiektywu formatu DX z aparatem formatu FX
W przypadku tej kombinacji koło obrazu formatu DX jest mniejsze od matrycy pełnoklatkowej.
Aparaty firmy Nikon formatu FX automatycznie uwzględniają to zjawisko, uaktywniając tylko piksele pokrywające się z wielkością matrycy formatu DX. Nazywa się to automatycznym kadrowaniem w formacie DX.
Zalety korzystania z formatów FX i DX
Większość obiektywów NIKKOR może być używana z aparatami zarówno formatu DX, jak i FX. Jeśli zastanawiasz się nad zmianą z aparatu formatu DX na większy pełnoklatkowy aparat formatu FX, możesz nadal używać dotychczasowych obiektywów DX NIKKOR, a aparat formatu FX automatycznie skompensuje mniejsze koło obrazu za pomocą funkcji Auto. kadr w formacie DX. Jeśli kupisz pełnoklatkowy obiektyw NIKKOR do aparatu formatu FX, możesz używać go z aparatem formatu DX a obraz będzie powiększony 1,5x.
Aparaty formatu FX i DX udostępniają w menu Fotografowanie wybór różnych ustawień opcji Obszar zdjęcia. Wybór innego ustawienia obszaru zdjęcia umożliwia fotografowanie w różnych trybach kadrowania. Dostępność tych ustawień zmienia się w zależności od aparatu.
